اگر هک شدیم چه کنیم؟ راهنمای جامع مقابله با حملات سایبری
در دنیای دیجیتال امروزی، امنیت اطلاعات اهمیت بسیار بالایی دارد و تهدید هک شدن همواره وجود دارد. چه یک کاربر معمولی باشید و چه یک کسبوکار، ممکن است روزی با این مشکل روبرو شوید. اما نگران نباشید، در این مقاله جامع به شما میگوییم که اگر هک شدید، چه اقداماتی باید انجام دهید.
هک شدن به چه معناست؟
قبل از هر چیز، بهتر است بدانیم هک شدن دقیقا به چه معناست. هک شدن به معنای نفوذ غیرمجاز به یک سیستم کامپیوتری یا شبکه است. هکرها با استفاده از روشهای مختلف مانند مهندسی اجتماعی، حملات باجافزاری، فیشینگ و … سعی میکنند به اطلاعات شخصی، مالی یا تجاری شما دسترسی پیدا کنند.
علائم هک شدن
اگر احساس میکنید که دستگاه شما (کامپیوتر، لپتاپ، گوشی هوشمند یا تبلت) هک شده است، ممکن است با علائم زیر مواجه شوید:
علائم رایج هک شدن:
- کاهش سرعت دستگاه: یکی از اولین نشانهها، کاهش قابل توجه سرعت دستگاه است. این کاهش سرعت میتواند به دلیل فعالیتهای مخرب نرمافزارهای مخرب در پسزمینه باشد.
- افزایش غیرعادی مصرف باتری: اگر متوجه شدید باتری دستگاه شما خیلی سریعتر از حالت معمول خالی میشود، ممکن است هکرها از منابع سیستم شما برای فعالیتهای مخرب استفاده کنند.
- گرم شدن بیش از حد دستگاه: فعالیتهای مخرب میتوانند باعث گرم شدن بیش از حد دستگاه شوند.
- باز شدن خودکار برنامهها یا وبسایتها: اگر برنامهها یا وبسایتهایی به طور خودکار باز میشوند، احتمالاً دستگاه شما آلوده شده است.
- تغییر تنظیمات سیستم: اگر متوجه تغییراتی در تنظیمات سیستم خود شدید که شما ایجاد نکردهاید، مانند تغییر پسورد وایفای، تغییر تنظیمات مرورگر یا نصب برنامههای ناشناخته، احتمال هک شدن وجود دارد.
- پیدا شدن فایلها یا برنامههای ناشناخته: اگر فایلها یا برنامههایی در دستگاه شما وجود دارد که شما آنها را نصب نکردهاید، ممکن است نشانهای از آلودگی سیستم باشد.
- دریافت پیامهای هرزنامه یا ایمیلهای مشکوک: اگر به طور ناگهانی حجم زیادی از پیامهای هرزنامه یا ایمیلهای مشکوک دریافت میکنید، ممکن است هکرها از حساب ایمیل شما برای ارسال این پیامها استفاده کنند.
- فعالیتهای مشکوک در حسابهای آنلاین: اگر متوجه فعالیتهای غیرعادی در حسابهای آنلاین خود شدید، مانند خریدهای غیرمجاز، تغییر رمز عبور یا ارسال پیامهای ناشناخته، احتمال هک شدن حساب شما وجود دارد.
- پاپآپهای تبلیغاتی مداوم: اگر تعداد پاپآپهای تبلیغاتی در مرورگر شما به طور ناگهانی افزایش یافته است، ممکن است دستگاه شما آلوده به نرمافزارهای تبلیغاتی باشد.
علائم خاص برای دستگاههای مختلف:
- گوشیهای هوشمند:
- افزایش مصرف داده
- کاهش عمر باتری
- نصب خودکار برنامهها
- ارسال پیامکهای ناخواسته
- فعال شدن میکروفون یا دوربین بدون اجازه شما
- کامپیوترها و لپتاپها:
- کند شدن شدید سیستم
- هنگ کردن مکرر
- نمایش پیامهای خطا
- تغییر در ظاهر دسکتاپ
- مشکلات در اتصال به اینترنت
اگر هک شدید، چه کارهایی باید انجام دهید؟
اگر متوجه شدید که دستگاه یا حساب کاربری شما هک شده است، مهمترین کار این است که خونسردی خود را حفظ کرده و اقدامات سریع و موثری انجام دهید. در ادامه، گامهایی که باید بردارید را به طور مفصل توضیح میدهیم:
1- دستگاه را از اینترنت جدا کنید:
- چرا؟ برای جلوگیری از گسترش آلودگی و جلوگیری از سرقت بیشتر اطلاعات.
- چگونه؟ کابل شبکه را قطع کنید، وایفای را خاموش کنید و یا دستگاه را در حالت هواپیما قرار دهید.
2- آنتیویروس خود را بهروزرسانی و اجرا کنید:
- چرا؟ برای شناسایی و حذف بدافزارهایی که ممکن است در سیستم شما وجود داشته باشد.
- چگونه؟ به بخش بهروزرسانی آنتیویروس رفته و آخرین نسخه آن را نصب کنید. سپس یک اسکن کامل سیستم انجام دهید.
3- از یک ابزار ضد بدافزار قوی استفاده کنید:
- چرا؟ برای شناسایی انواع مختلف بدافزارها که ممکن است آنتیویروس از آنها غافل شده باشد.
- چگونه؟ از ابزارهای رایگان یا پولی مانند Malwarebytes یا HitmanPro استفاده کنید.
4- پسوردهای خود را تغییر دهید:
- چرا؟ برای جلوگیری از دسترسی هکرها به سایر حسابهای شما.
- چگونه؟ پسوردهای تمام حسابهای آنلاین خود را که از همان پسورد برای دستگاه هک شده استفاده میکردید، تغییر دهید. از پسوردهای قوی و منحصر به فرد استفاده کنید.
5- احراز هویت دو مرحلهای را فعال کنید:
- چرا؟ برای افزایش امنیت حسابهای آنلاین خود.
- چگونه؟ اکثر سرویسهای آنلاین امکان فعال کردن احراز هویت دو مرحلهای را فراهم میکنند. با این کار، حتی اگر کسی پسورد شما را بداند، برای ورود به حساب شما به یک کد یکبار مصرف نیز نیاز خواهد داشت.
6- با بانک خود تماس بگیرید:
- چرا؟ اگر اطلاعات بانکی شما به خطر افتاده است، باید فوراً اقدام کنید.
- چگونه؟ با بانک خود تماس بگیرید و کارتهای بانکی خود را مسدود کنید. همچنین، به آنها اطلاع دهید که حساب شما ممکن است هک شده باشد.
7- با پلیس سایبری تماس بگیرید:
- چرا؟ برای گزارش جرم و شروع روند پیگیری قانونی.
- چگونه؟ با پلیس سایبری محلی خود تماس بگیرید و شکایت خود را ثبت کنید.
8- از یک متخصص کمک بگیرید:
- چرا؟ اگر قادر به حل مشکل نیستید یا احساس میکنید که سیستم شما به طور کامل پاکسازی نشده است، از یک متخصص امنیت سایبری کمک بگیرید.
9- بکآپ بگیرید:
- چرا؟ برای بازیابی اطلاعات مهم خود در صورت نیاز.
- چگونه؟ از اطلاعات مهم خود مانند عکسها، اسناد و فایلهای مهم بکآپ تهیه کنید.
10- دستگاه خود را فرمت کنید (در صورت لزوم):
- چرا؟ اگر آلودگی سیستم شما بسیار گسترده باشد، ممکن است مجبور شوید دستگاه خود را فرمت کنید.
- چگونه؟ قبل از فرمت کردن، از تمام اطلاعات مهم خود بکآپ بگیرید.
چگونه از هک شدن جلوگیری کنیم؟
- استفاده از پسوردهای قوی: پسوردهای خود را طولانی، پیچیده و منحصر به فرد انتخاب کنید.
- فعال کردن احراز هویت دو مرحلهای: این ویژگی یک لایه امنیتی اضافی به حسابهای آنلاین شما اضافه میکند.
- بهروز نگه داشتن نرمافزارها و سیستم عامل: بهروزرسانیهای نرمافزاری معمولاً شامل وصلههای امنیتی هستند که از سیستم شما در برابر تهدیدات جدید محافظت میکنند.
- مراقب ایمیلهای فیشینگ باشید: ایمیلهای مشکوک را باز نکنید و روی لینکهای موجود در آنها کلیک نکنید.
- از نرمافزارهای امنیتی معتبر استفاده کنید: یک آنتیویروس خوب میتواند به شما در تشخیص و حذف بدافزارها کمک کند.
- از شبکههای عمومی Wi-Fi با احتیاط استفاده کنید: از شبکههای عمومی Wi-Fi برای انجام تراکنشهای مالی یا دسترسی به اطلاعات حساس خودداری کنید.
نتیجهگیری
هک شدن میتواند عواقب جدی برای افراد و کسبوکارها داشته باشد. با رعایت نکات امنیتی و انجام اقدامات لازم در صورت وقوع حمله، میتوانید از خود و اطلاعات خود محافظت کنید. به یاد داشته باشید که امنیت سایبری یک فرایند مداوم است و باید همیشه به آن توجه کنید.