در چه شرایطی حضانت فرزند از والدین سلب می شود؟

شرایط سلب حضانت فرزند

در چه شرایطی حضانت فرزند از والدین سلب می شود؟سلب حضانت از والدین، تصمیم مهمی است که عواقب جدی برای کودک و والدین دارد و تنها در شرایط خاص و با دلایل قانع‌کننده توسط دادگاه اتخاذ می‌شود.

به طور کلی، سلب حضانت زمانی ممکن است اتفاق بیفتد که:

• به سلامت جسمانی یا روانی کودک آسیب جدی وارد شود: این شامل مواردی مانند سوءاستفاده جسمی یا جنسی، بی‌توجهی شدید به نیازهای کودک، ایجاد محیطی پر از تنش و خشونت، و یا ابتلای والد به بیماری روانی شدید که توانایی مراقبت از کودک را از او سلب کند، می‌شود.
• تربیت اخلاقی کودک به خطر بیفتد: این شامل مواردی مانند تشویق کودک به رفتارهای خلاف قانون یا اخلاق، قرار دادن کودک در معرض محیط‌های نامناسب، و یا عدم فراهم کردن محیطی مناسب برای رشد و توسعه کودک می‌شود.
• والد توانایی مالی لازم برای تأمین نیازهای کودک را نداشته باشد: این شامل مواردی مانند ناتوانی در تأمین مسکن، غذا، پوشاک، تحصیل و مراقبت‌های پزشکی کودک می‌شود.
• والد به مواد مخدر یا الکل اعتیاد شدید داشته باشد: اعتیاد شدید به مواد مخدر یا الکل می‌تواند توانایی والد در مراقبت از کودک را به شدت کاهش دهد و سلامت و امنیت کودک را به خطر اندازد.
• والد به جرمی محکوم شده باشد که با حضانت فرزند ناسازگار باشد: محکومیت به جرایمی مانند آزار و اذیت کودکان، تجاوز جنسی، و یا جرایمی که نشان‌دهنده خطرناک بودن والد برای کودک باشد، می‌تواند منجر به سلب حضانت شود.

 از میان موارد ذکر شده  ، مهم‌ترین دلایل سلب حضانت  فرزند عبارت اند از:

• اعتیاد: اعتیاد به مواد مخدر، الکل یا سایر مواد روانگردان یکی از مهم‌ترین دلایل سلب حضانت است. زیرا این اعتیاد می‌تواند سلامتی جسمی و روانی کودک را به خطر اندازد.
• بیماری روانی: ابتلا به بیماری‌های روانی شدید که بر توانایی والدین در نگهداری از کودک تأثیر می‌گذارد، می‌تواند منجر به سلب حضانت شود.
• سوء استفاده جنسی یا جسمی از کودک: هرگونه سوء استفاده جنسی یا جسمی از کودک، دلیل محکمی برای سلب حضانت است.
• فساد اخلاقی: اشتهار به فساد اخلاقی یا فحشا می‌تواند به عنوان دلیلی برای سلب حضانت مطرح شود.
• عدم توانایی در تأمین نیازهای اولیه کودک: ناتوانی در تأمین مسکن، غذا، پوشاک و سایر نیازهای اساسی کودک نیز می‌تواند به عنوان دلیل سلب حضانت مطرح شود.
• عدم توجه به سلامت و بهداشت کودک: عدم توجه به بهداشت کودک یا ایجاد شرایط نامناسب برای زندگی کودک، می‌تواند منجر به سلب حضانت شود.
• اجبار کودک به کارهای خلاف قانون یا اخلاق: وادار کردن کودک به انجام کارهایی مانند تکدی‌گری، قاچاق یا سایر فعالیت‌های غیرقانونی، دلیل محکمی برای سلب حضانت است.

عوامل دیگری که می‌توانند در تصمیم‌گیری دادگاه برای سلب حضانت مؤثر باشند عبارتند از:

• نظر کارشناسان: نظر کارشناسان پزشکی قانونی، روانشناسی و مددکاری اجتماعی در این زمینه بسیار مهم است.
• نظر کودک: در صورتی که کودک به سن تشخیص داشته باشد، نظر او نیز در تصمیم‌گیری دادگاه لحاظ می‌شود.
• شرایط خانوادگی: شرایط خانوادگی کودک و امکانات زندگی در خانواده جدید نیز در تصمیم‌گیری دادگاه مؤثر است.

مهم است بدانید که:

• سلب حضانت آخرین راه حل است: دادگاه‌ها معمولاً تلاش می‌کنند تا با ارائه خدمات حمایتی به والدین، شرایط را برای نگهداری کودک توسط والدین فراهم کنند.
• تصمیم‌گیری در مورد سلب حضانت بر اساس بهترین منافع کودک صورت می‌گیرد: دادگاه در تصمیم‌گیری خود، منافع بلندمدت کودک را در نظر می‌گیرد و سعی می‌کند بهترین تصمیم را برای آینده او اتخاذ کند.
• سلب حضانت لزوماً به معنای قطع رابطه کودک با والد است: در بسیاری از موارد، دادگاه حق ملاقات کودک با والدی که حضانت از او سلب شده است را تعیین می‌کند.

چه کسانی می‌توانند دادخواست سلب حضانت بدهند؟

• والد دیگر: معمولاً والد دیگری که حضانت کودک را ندارد، این دادخواست را مطرح می‌کند.
• قیم: اگر کودکی قیم داشته باشد، قیم می‌تواند به نمایندگی از کودک دادخواست دهد.
• سازمان‌های حمایتی: سازمان‌هایی مانند بهزیستی یا دادسرای اطفال می‌توانند در مواردی که به صلاح کودک باشد، دادخواست سلب حضانت را مطرح کنند.

مراحل دادرسی سلب حضانت:

1. تقدیم دادخواست: دادخواست سلب حضانت به همراه دلایل و مدارک به دادگاه خانواده ارائه می‌شود.
2. بررسی دادخواست: دادگاه به ادعاهای مطرح شده رسیدگی کرده و ممکن است کارشناسانی مانند روانشناس یا پزشک قانونی را برای بررسی وضعیت کودک و خانواده تعیین کند.
3. جلسات دادرسی: جلسات دادرسی برگزار شده و طرفین می‌توانند نظرات خود را ارائه دهند.
4. صدور حکم: دادگاه پس از بررسی همه جوانب پرونده، حکم خود را صادر می‌کند. در صورتی که دادگاه تشخیص دهد که ادامه حضانت به صلاح کودک نیست، حضانت از والد فعلی سلب شده و به فرد دیگری مانند والد دیگر یا قیم واگذار می‌شود.

چه کسی حضانت کودک را در صورت سلب از والدین بر عهده می‌گیرد؟

در صورتی که حضانت کودک از والدین سلب شود، دادگاه معمولاً حضانت کودک را به یکی از موارد زیر واگذار می‌کند:

• خویشاوندان نزدیک: اولویت معمولاً با خویشاوندان نزدیک کودک مانند پدربزرگ و مادربزرگ، عمو، خاله، یا خواهر و برادر بزرگتر است. البته، این امر منوط به صلاحیت اخلاقی و توانایی مالی آن‌ها در نگهداری از کودک است.
• شخص ثالث صالح: در مواردی که خویشاوندان مناسب وجود نداشته باشند یا صلاحیت لازم را نداشته باشند، دادگاه ممکن است حضانت کودک را به یک شخص ثالث صالح که شرایط لازم برای نگهداری از کودک را داشته باشد، واگذار کند.
• سازمان‌های حمایتی: در نهایت، اگر هیچ یک از گزینه‌های فوق امکان‌پذیر نباشد، دادگاه ممکن است حضانت کودک را به سازمان‌های حمایتی مانند بهزیستی واگذار کند تا این سازمان‌ها نسبت به نگهداری و سرپرستی کودک اقدام کنند.

عوامل مؤثر در تعیین حضانت کودک:

• مصلحت کودک: مهم‌ترین عامل در تعیین حضانت کودک، مصلحت و بهترین منافع اوست. دادگاه با توجه به سن کودک، نیازهای روانی و جسمی او، روابط عاطفی با افراد مختلف، و سایر عوامل مرتبط، بهترین تصمیم را برای کودک اتخاذ می‌کند.
• صلاحیت اخلاقی و مالی: فردی که حضانت کودک را بر عهده می‌گیرد باید از نظر اخلاقی صلاحیت داشته باشد و توانایی مالی لازم برای تأمین نیازهای کودک را دارا باشد.